On Latin verbs in Occidental (part 1) / pri li verbe in latin in Occidental (parte 1)

Today I've done about half of this page here from the English Wikibooks with an introduction to verbs in general and verbs in Latin. One goal of mine is to create a textbook in Occidental (it used to be just any IAL in general and I hadn't decided but I now intend to create it in Occidental) that first teaches the language (Occ), and then moves on to another language, perhaps Latin or Spanish or French. You can see for example how much easier it is to explain a sentence like Dēbeō currere nunc when the equivalent is the quite similar Yo deve currer nu. Since verb endings are a kind of personal pronoun you could even write Deve(yo) currer nu to make it even easier.

Edit: I just started a thread on the same subject on auxlang with the following:

Yo ha pensat long que it vell esser bon por un lingue auxiliari crear un textu in quel li studiante studia in prim li lingue auxiliari, e poy con ti auxilie un lingue simil, quam latin o francesi o hispan. O fórsan un lingue plu rar quam occitan?

Pensa un moment:

-Un textu de latin vell esser bon por monstrar ti lingue quam un descendent de ti long tradition, ma nam latin ne es tre util, e textus de latin es in abundantie, li valore practic va esser micri.

-Un textu de francesi o hispan ne posse 'vendir' li lingue quam un descendent de latin, ma vell haver plu valore practic. Ma li facte es que textus de francesi o hispan (o portuges) es abundant in altri lingues.

-Un lingue quam occitan ne have mult valore practic por li viageator, ma nam textus de ti lingue ne es abundant, on posse scrir un text in li lingue auxiliari quel es plu grand quam in lingues natural, e dunc posse esser li sol fonte de detalliat information pri ti lingue. Anc es un possibilitá que li guvernament regional de ti lingue va vider ti textu, o dar atention al lingue quam un curiositá o un metodo por salvar se del domination de lingues plu grand quam it (anglesi, francesi, etc.).

Qual metodo del tri ad-supra vell esser max bon?

E nu li textu:

Introduction a verbes in latin

Ci introductiv section posse esser un poc preponderant, ma it es un introduction extensiv de verbes.

Verbes es partes del parlada queles indica un action. In latin existe du principal formes de verbes:

• Verbes principal (li verb principal trovat in chascun frase. p.e.: vir ambulat = li mann marcha)

• Adjectival verbes (anc sapet quam participies e gerundies, quel descri li statu del substantive descrit. p.e.: vir ambulans = li marchant mann. Li verbe functiona quam un adjective)

Chascun frase deve haver un verbe. In un sense, li verbe principal es li frase e li substantives, adverbies e participies solmen descri li situation circum li verbe. Dunc in latin ti constitue un frase:

est.

Si on vole explicar 'qui' es o existe, on adjunte un substantiv nominativ:

Cornēlia est.

Nu noi save que Cornelia 'es'. Ma quo es ella? Dunc noi adjunte un adjectiv:

Cornēlia est bona

Nu noi pote vider que Cornelia es bon, ma por elaborar plu noi adjunte un adverbie:

Cornēlia vix est bona

Nu noi save que Cornelia 'apen' (vix: apen) es bon.

Dunc, in Occidental, li max curt latin frase es:

Tu es.

quel es in latin:

es

Finales personal

Latin	Occidental
sum	Yo es
es	Tu es
est	(il/ella/it) es
sumus	Noi es
estis	Vu es
sunt	Ili es

Latin, támen, flexe omni verbes, e es plu extensiv in ti maniere quam Occidental, e permisse que scritores sovente posse abolir li pronómines personal, nam li performator de un action es comprendet del formation del verbe. Usualmen li pronómesi personal es adjuntet por emfase. In un maniere, li finales del verbes latin es un tip de pronómine.


Infinitive

Li infinitive (ínpersonal) es li forme del verbe quel fini in Occidental per -r. Omni formes queles ne es in li infinitive es in li forme finit.

Li infinitive have un -re al fine del radice del verbe. Li infinitive de 'esser' es un exception e es 'esse'.

Dēbeō currere nunc = Yo deve currer nu.

esse, aut nōn esse = Esser, o ne esser?

Partes principal

Quande on trova un verbe in un dictionarium, li partes principal es dat. De ti partes principal on posse trovar li corect forme del verbe in chascun casu.

Present ínperfect 1im person	Ínperfect infinitive	Present perfect 1im person	Supine
amō	amāre	amāvi	amātum
Determina ca li vocale cade in li 1im person singulari present ínperfect.	Da li radice ínperfect e infinitive	Da li radice perfect	Permisse on formar formes adjectival del verbe (participies)