100 Exemplo de Interlingua (latino sine flexione) by Giuseppe Peano: part 12

Here's part 12; I'll be done the book tomorrow. I didn't include the index of words however since not only is typing up number after number dreadfully boring, but there's no need for an index when the document has been typed up and can be searched much more effectively through other ways. See part 11 here, 10 here, 9 here, 8 here, 7 here, 6 here, 5 here, 4 here, 3 here, 2 here, and part 1 here.

86. Omni terra es patria ad forte.
Ovidio: "Omne solum forti patria est".

terra| terra | terre | territory | Land; terr(estrisch)



87. Quatuor oculo vide plus que due.



88. Qui ama periculo, peri in illo.
Ecclesiaste: "Qui amat periculum peribit in illo".

peri eo | perire | pèrir | perish | pereat!



89. Multo re, que jam cade, nasce de novo.
Horatio: "Multa renascentur quae jam cecidere".

multo us | molto | beaucoup; mult(iple) | much; multitude | viel; multiform
jam | già | déjà | once | schon
cade o | cade | choir | fall; decay | fallen; Kadenz
novo us | nuovo | neuf | new | neu



90. Ad homo pure, omni re es puro.
L. "puris omnia pura". L. "omnia munda mundis".
S. Paulo: **********
D. "den reinen ist alles rein".
A. "to the pure, all things are pure".

puro us | puro | pur | pure | rein; pur



91. Lege es pro ne justo, ne es pro justo.

L. "lex justo non est posita, sed injustis".

justo us | giusto | juste | just | Justiz



92. Es melius de recipe, que de fac injuria.
Cic. : "Accipere quam facere praestat injuriam".

melius | meglio | mieux | better; melior(ate) | besser; meliorieren
injuria | ingiuria | injure | injury | Injurie



93. Qui vol ede nucleo ex nuce, debe frange nuce.
Plauto: "Qui e nuce nucleum esse vult, frangat nucem".

nucleo us | nucleo | nuclé(é) | nucleus | nucleus
nuce nux | noce | noix | nut | nuss



94. Omni homo fac fortuna ad se.
Sallustio: "faber est suae quisque fortunae".



95. Morte, cum pede aequo, pulsa domo de paupere et de rege.
Horatio: "Pallida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas Regumque turres".

aequo us | eguale, equo | égal, égation | equal | gleich, Aequator
domo us | casa | maison | house | Haus | R. dom. >
domicilio um | domicilio | domicile | domicile | Domizil
paupere er | povero | povre | poor | Pauperismus
rege rex | re, regio | roi, régicide | rich, regal | reich, regal



96. Calendario Romani divide anno in decem et duo mense. Anno commune habe tres centum sex decem quinque die. Die habe duo decem quatuor hora; hora sex decem minuta; minuta sex decem secunda.

calendario um | calendario | calendrier | calendar | Kalender
decem | dieci | dix | ten, decem(ber) | zehn, decim(al)
mense is | mese, mens(ile) | mois, mens(uel) | month, mens(truous) | Monat
tres| tre | trois | three | drei
centum| cento | cent | hund(red), cent(esimal) | zehn, (pro)zent
sex | sei | six | six | sechs
quinque | cinque, quinto | cinq, quinte | five, quint | fünf, Quint(essenz)
hora | ora | heur | hour | Uhr
minuta (parte, Lat. novo) | minuto | minute | minute | Minute
secunda (L. novo) | secondo | seconde | second | Secunde



97. Omni re, nunc vetere, jam es novo; et quod nos hodie proba per exemplo, es exemplo futuro.
Tacito: "Omnia, quae nunc vetustissima credentur, nova fuere, et quod hodie exemplis tuemur, inter exempla erit".

nunc | ora | maintenant | now | nun
vetere vetus | vecchio | vieux | veter(an) | Veter(an)
per | per | par | by, for | durch, ver-
futuro us | futuro | future | future | Futurum



98. Utopia de hodie fi veritate de cras.

utopia (Thomas Morus 1516) | utopia | utopie | utopia | Utopie
veritate tas | verità | vérité | verity | Wahrheit, Verität



99. Me mitte Fr. 10, pro associatione ad Academia pro interlingua. (Praemio de Academia, Disc. 1910 pag. 49).

mitte o | manda, mitte(nte) | envoyer, (é)mettre | send, (trans)mit | emittiere
associatione (L. novo) | associatione | association | association | association
Academia | academia | académie | academy | Akademie
inter | inter(mediario) | intermediaire | intermediary | intermediär



100. Academia cura progressu de Interlingua, in theoria, et in practica.
Articulo 1 de Statuto, Disc. 1911 pag. 43.

cura o | curare | curer | cure | kurieren
progressu us | progresso | progrés | progress | Progress
theoria| teoria | théorie | theory | Theorie
practica (L. tardo ex G.) | pratica | pratique | practice | Praktik




....




Vocabulario conjuncto ad "100 exemplo" contine 250 vocabulo, et da idea de vocabulario internationale.

"rosa (in exemplo N. 9), moneta 10, corona 26, calendario 96, natura 19, progressu 100, proba 23, regula 23", es vocabulos I. F. A. D. derivato ex L.

"leone 8, poeta 14, propheta 49, schola 55" es I. F. A. D. ex L. ex G.

"uno 53, duo 53, tres 96, ... decem 96, centum 96, oculo 3, dente 3, aure 53, lingua 53, pede 54, cornu 54, corde 57, me 34, te 61, se 41, ne 38, es 8, vol 27, habe 38, frange 75, in 31, pro 55, nocte 22, lupo 9, medio 35, novo 89" es voces Indo-Europaeo, que trans latino perveni ad I. et F., et trans germanico ad A. et D., et es documento vivente de prae-lingua.

"dubio 31, animale 41, vince 42, vitio 43" es L. vivo in I. F. A., et habe derivatos vivente in D.

"homo 4, deo 4, sol 1, anno 13, die 77, manu 16" es L. vivo in I. F., et in numeroso derivato A. D.

"ede 3, ab 57, quod 50, nunc 97, verbo 5" vive in A. D., et habe solo derivatos in I. et in F.

"disce 29, i 51, cras 81" es mortuo ut vocabulos dinjuncto, sed vive in derivatos internationale.

In fine, 3 vocabulos "ut dum nemo" es latino mortuo.

Ex 250 vocabulo de "100 exemplo", 246 es I., 246 F., 245 A., 243 D., aut in modo directo, aut trans Indo-Europaeo, aut in compositione.




STATUTO DE ACADEMIA

1. Academia cura progressu de Interlingua, in theoria et in practica.
2. Omni homo, que solve Fr. 10 aut plus per anno, es socio de Academia.
3. Novo socio habe jure de voto, tres mense post inscriptione.
4. Omni socio de Academia, post 25 anno de associatione, es proclamato socio emerito, et non es obligato ad contributione pecuniario.
5. Contributione de socio debe es misso, in generale, ante 15 januario. Socio, que post 65 die non mitte ad thesaurario contributione annuo, aut non justifica se, es dimissionario. Dimissiones de socios es accepto, sine discussione.
6. Directione de Academia consta de a) praesidente b) directore c) tres vicedirectore.
7. Directione administra Academia.
8. Socios nomina membros de directione, per duo anno, et pote confirma illos uno solo vice in idem officio.
9. Majoritate absoluto de votantes resolve.
10. Praesidente repraesenta societate. Illo debe pone in votatione omni propositione, que sex socio subscribe.
11. Socios nomina 15 membro de consilio directivo.
12. Consilio directivo judica de divergentias inter directione et socios.
13. Praesidente mitte scheda de votatione ad omni socio, que vota per membros de directione, et de consilio directivo, et retromitte scheda clauso. Post 30 die, Praesidente, praesente omni socio que vol interveni, aperi schedas, et proclama resultatu de votatione.
14. Membros de consilio directivo mane in functione duo anno, et pote es reelecto.
15. Consilio directivo pote nomina, per cooptatione, plure nove membro, sine limite de numero.
16. Majoritate de 3/4 de votantes pote modifica Statuto.